Okres świąteczny bywa bardzo trudny dla osób uzależnionych. Wynika to z wielu przyczyn. Jest to czas, w którym przeżywa się dużo emocji. Może być to radość i szczęście spotkań z bliskimi, smutek i samotność, gdy ich brak, lub złości i przeciwności, gdy święta przypominają okresy uzależnienia. Trzeźwe święta, szczególnie pierwsze, mogą być wyzwaniem. Jak sobie z nim poradzić? Jak zadbać o własne zdrowienie? Zapraszamy do artykułu…
Niebezpieczeństwa związane z okresem świąt
Dla wielu osób uzależnionych, święta wydają się wyzwalaczem nałogu. Często osoby w terapii, mówią o tym, że nie wyobrażają sobie tego okresu na trzeźwo. Dla niektórych ten czas przynosi trudne emocje. Osoby, które na skutek swojego uzależnienia straciły kontakt z rodziną lub bliskimi, mogą czuć się osamotnione. Przychodzi wtedy fala poczucia winy, wstydu, żalu i złości na samego siebie. Jak wiemy takie emocje, często są zapalnikiem do sięgnięcia po używkę. Sama samotność jest też niebezpiecznym wyzwalaczem. Dlatego osoba uzależniona przygotowując się na nadchodzące święta, powinna szczególne zastanowić się jak zadba o swoją abstynencję.
Drugą grupę stanowią osoby, które nie będą czuły się samotne. Mają bliskich przyjaciół i znajomych. Natomiast okres świąteczny kojarzy im się z uzależnieniem. Spotkania towarzyskie były powiązane z używkami, i wiadomo, że na święta zjeżdżają wszyscy „starzy znajomi”. Jak wtedy odmówić pokusie? Jest to mocny sprawdzian asertywności, szczególnie dla osób, które dopiero skończyły terapię. I w tym wypadku, osoba trzeźwiejąca powinna ułożyć odpowiedni plan spędzania czasu. Zastanowić się, których znajomych lepiej unikać, a w jakie miejsca udać się z trzeźwą osobą towarzysząca, która będzie w stanie pomóc w kryzysowej sytuacji.
Jak zadbać o trzeźwość w święta?
Kluczowe jest przede wszystkim pamiętanie, że uzależnienie nie robi sobie wolnego. To znaczy, że osoba wychodząca z nałogu, również nie może stracić czujności. W całym okresie świąt należy pamiętać o tym, że jest się w procesie trzeźwienia i to powinno być priorytetem. Ważne jest by planować swoje działania w taki sposób, by nadal używać narzędzi, które wyniosło się z terapii. Warto również przed okresem świąt omówić z terapeutą, zagrożenia, jakie mogą się pojawić. Ustalić sobie plan działania w sytuacjach kryzysowych i trzymać się swoich postanowień.
Okres świąt również niesie ze sobą dwa rodzaje niebezpieczeństw. Pierwsze to czas przygotowań. Związany jest z dodatkowym stresem, zakupami, obmyślaniem prezentów i przygotowywaniem posiłków. Już tutaj ważne jest, żeby osoba uzależniona bacznie się obserwowała. Istnieje bowiem niebezpieczeństwo, że „szał świąteczny” ją porwie i weźmie na swoje barki za dużo obowiązków. Zagrożeniem jest również „poświęcenie się dla innych”. Osoba uzależniona może zatracić się w dbaniu o potrzeby innych, przygotowywaniu dla nich wspaniałych prezentów, zapominając o własnym odpoczynku. Może się to objawić nagromadzeniem napięcia i nagłym obniżeniem nastroju. Zachęcamy by pamiętać, że to, co najważniejsze, szczególnie w pierwszym okresie trzeźwienia, to dbałość o własne potrzeby.
Drugim wyzwalaczem jest okres rozluźnienia już podczas świąt. Prezenty są już zapakowane, dania gotowe, a wszyscy w doskonałych nastrojach. W takiej atmosferze łatwo stracić czujność i uważność. Należy pamiętać, że dla osób uzależnionych wyzwalaczami są skrajne emocje. Nadmiar euforii, szczęścia, lub rozluźnienia również może je popchnąć w kierunku używek. Dlatego warto w tym okresie utrzymać zdrowe nawyki, jakie wprowadziło się do życia w celu trzeźwienia. Szczególnie zachęcamy tutaj do obserwowania swoich emocji oraz „zatrzymywania się”, co jakiś czas, by sprawdzić, czy nadal zachowujemy się w zgodzie z samym sobą. Szczególnie przydatna jest do tego relaksacja.
Święta w Salemi?
W naszym ośrodku leczenia uzależnień spędzamy święta łącząc tradycję z nowoczesnością. Ubieramy choinkę, przygotowujemy 12 dań wigilijnych (wegańskich), spędzamy czas na rozmowach i grach planszowych. To wszystko jednak w atmosferze spokoju i rozluźnienia, dzięki otwartości i życzliwości, jakie są podstawą w naszej społeczności. Dbamy o to, by każdy mógł zaangażować się w przygotowania, jednocześnie dbając o zdrowe potrzeby. Plan dnia zawiera przygotowania świąteczne, medytację, czas na posiłki i rozrywkę.
W tym roku kilku z byłych gości odwiedziło nas, by spędzić wspólne trzeźwe święta. Jest to wspaniała okazja by rozluźnić się w bezpiecznym otoczeniu. Jesteśmy tu po to by wspierać się wzajemnie i wymieniać doświadczeniami z procesu trzeźwienia. Dla niektórych to okazja, do spędzenia świąt w gronie przyjaznych osób, które rozumieją problem uzależnienia. Zachęcamy wszystkich by pomyśleli o tym, co naprawdę ważne jest w tym okresie i jak najlepiej zadbać o siebie i swoich najbliższych.
Z życzeniami wesołych świąt!
Kadra ośrodka leczenia uzależnień Ranczo Salemi
Artur Majchrzak – Psycholog
Photo by Dilyara Garifullina on Unsplash