Niezbędnym krokiem do tego by wyjść z nałogu jest podjęcie terapii uzależnień. Istnieją różne szkoły psychoterapeutyczne, różniące się między sobą przyjętymi założeniami oraz technikami pracy. Niektóre podejścia specjalizują się jednak w leczeniu uzależnień. Które z nich oferują największą skuteczność? Dużym zainteresowaniem cieszy się na przykład terapia grupowa, której zamierzamy się dziś przyjrzeć. Przeanalizujemy też, jakie czynniki terapeutyczne sprawiają, że ta forma leczenia uzależnień jest szczególnie skuteczna.
Czym jest terapia grupowa?
Terapia grupowa jest specyficzną formą leczenia, w której jednocześnie kontakt z terapeutą ma nie jedna, lecz wiele osób. W tej formie pracy spotyka się zwykle od 4 do 12 klientów z jednym lub dwoma terapeutami. Można by, więc pomyśleć, że taka forma będzie mniej skuteczna, niż spotkania indywidualne, gdyż czas spotkania jest podzielony przez wszystkich uczestników. Nic bardziej mylnego! Okazuje, się, że terapia grupowa jest, co najmniej równie skuteczna jak indywidualna, a w określonych przypadkach – jak na przykład leczenie uzależnień – nawet bardziej.
Grupa, która powstaje ma zwykle charakter zamknięty – przyjmuje określoną ilość członków, o podobnych problemach, którzy zobowiązują się do uczestnictwa w całym procesie. Częstotliwość spotkań, ich długość i okres trwania grupy często są z góry określone i zależą od nurtu, w którym pracuje terapeuta, lub od możliwych warunków. W naszym ośrodku terapia jest skondensowana. Spotykamy się codziennie przez okres dziesięciu dni. Sesje trwają po cztery godziny, oczywiście z przerwami. Dbamy o to, by grupa nie przekraczała ośmiu klientów, dzięki czemu każdy ma tyle czasu ile potrzebuje.
Terapia grupowa – co specjalnego oferuje w leczeniu uzależnienia?
Jest wiele czynników terapeutycznych, które odgrywają bardzo ważną rolę w zdrowieniu, a nie mogą się wydarzyć, lub występują w mniejszym nasileniu, podczas terapii indywidualnej. Przedstawimy tu niektóre z nich, które wymienia autorytet w dziedzinie terapii grupowej, Irvin Yalom (2006):
- Uniwersalność – często osobom uzależnionym wydaje się, że są odosobnieni w problemach, z którymi się borykają. Oczywiście, historia każdego z klientów jest niepowtarzalna i zawiera indywidualne wyzwania i trudności. Usłyszenie jednak, od innych ludzi, że mają podobne problemy i są na drodze radzenia sobie z nimi, jest bardzo wspierające. Dobrze podkreśla to powiedzenie: „Wszyscy płyniemy na tej samej łodzi”. Okazuje się, że odsłonięcie się, ze strony kilku osób owocuje poczuciem akceptacji grupowej.
- Altruizm – wiadomym jest, że dawanie innym przynosi radość osobie dającej. Podczas spotkań klienci wymieniają się informacjami zwrotnymi, dają sobie rady, udzielają wsparcia i wyrażają troskę. Terapia grupowa jest jedyną terapią, w której uczestnicy mogą zrobić coś pożytecznego dla innych. To uczy również przechodzenia między rolą dawcy i biorcy pomocy, co jest bardzo ważne w zdrowym funkcjonowaniu społecznym.
- Przedefiniowanie doświadczeń z grupy rodzinnej – Terapia grupowa jest miejscem, które w sposób symboliczny, odzwierciedla pierwotną grupę, do której każdy z nas należał – rodzinę. Dzięki dynamicznym interakcjom między klientami i terapeutami, często ujawniają się wzorce zachowania, które utrwalone zostały w dzieciństwie. Większość osób przystępujących do terapii doświadczyła pewnego rodzaju trudności w swoim domu rodzinnym. W sprzyjających warunkach, terapia grupowa umożliwia przyjrzenie się tym mechanizmom i zmodyfikowanie ich. Dzięki takiej możliwości klienci mogą uwolnić się od destrukcyjnych sposób wchodzenia w relacje.
- Rozwój umiejętności społecznych – Jest to proces, który wydarza się niejako „przy okazji” uczestniczenia w grupie, jest jednak niezmiernie istotny. Klienci dzięki ciągłej interakcji z innymi i wymienianiu się szczerymi i nastawionymi na rozwój informacjami zwrotnymi, mają szansę zobaczyć jak ich zachowania odbierane są przez innych. Dzięki takiemu sprzężeniu zwrotnemu, mogą modulować swoje zachowanie. Jest to doskonały poligon do ćwiczenia inteligencji emocjonalnej – cechy, która bardzo poprawia jakość życia i relacji z innymi ludźmi.
- Naśladowanie – Polski psycholog Albert Bandura eksperymentalnie pokazał, jak duże znaczenie w naszym życiu ma proces społecznego uczenia się i naśladowania innych. Terapia grupowa pozwala klientom na przejmowanie swoich zachowań i sposobów radzenia sobie z nimi, oraz sprawdzanie, jakie korzyści mogą wyciągać z danej postawy. Często w terapii grupowej pojawia się zjawisko „terapii widza” – proces, w którym członek grupy czerpie korzyści z obserwowania terapii innego członka.
Wybór należy do Ciebie!
Osoby uzależnione mogą stanowić dla siebie wsparcie. Czasami szybciej zauważą objawy kryzysu, lub nadchodzącego nawrotu niż terapeuta. W naszym ośrodku, pracujemy tą metodą jak i oferujemy spotkania indywidualne. To od Ciebie zależy, na którą formę terapii uzależnień się zdecydujesz.
W naszym poprzednim artykule opisującym różne formy pomocy (https://terapiasycylia.pl/formy-terapii-uzaleznien-ich-zastosowanie-i-korzysci/), nadmieniliśmy, że najlepsze efekty daje połączenie terapii indywidualnej i grupowej terapii uzależnień. Każda z nich posiada jakieś specyficzne czynniki terapeutyczne, które są mniej obecne w innej. Jeśli chodzi o leczenie uzależnień, to terapia grupowa jest najbardziej polecaną formą.
Artur Majchrzak – Psycholog
Źródła: – Yalom I., Leszcz M. (2006). Psychoterapia Grupowa Teoria i praktyka. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.