Terapia uzależnień jest pierwszym krokiem w procesie trzeźwienia. Alkoholik po terapii zazwyczaj musi sobie radzić z wieloma trudnościami i wyzwaniami by utrzymać abstynencję. Jakich metod radzenia sobie z głodem alkoholowym używać by wytrwać w postanowieniu? Co zrobić gdy czuje się nawrót choroby alkoholowej?
Abstynencja jest podstawą trzeźwienia
Trzeźwość jest czymś więcej niż samym unikaniem spożywania substancji. Jest to stan pewnej równowagi psychicznej, w której człowiek nie jest już dłużej motywowany swoim uzależnieniem. Trzeźwość oznacza wolność i możliwość zdroworozsądkowego podejmowania decyzji i akceptowania zmian. Niezbędnym elementem by rozpocząć proces trzeźwienia jest utrzymanie abstynencji. Powstrzymywanie się od nawykowego zachowania daję bazę, na której można pracować nad poprawieniem jakości swojego życia.
Metody które pomagają utrzymać abstynencję
W utrzymaniu abstynencji warto pamiętać o kilku wskazaniach, które ułatwiają radzenie sobie z głodem alkoholowym. Wszystkie te metody są tylko i aż narzędziami, które pomagają alkoholikowi po terapii zadbać o swoją trzeźwość. Warto zapoznać się z przykładami i sprawdzić które z nich pasują najbardziej do indywidualnych potrzeb osoby trzeźwiejącej:
„24H”– czyli system dwudziestu czterech godzin. Polega na tym, by każdego ranka odnawiać postanowienie „dziś będę trzeźwy”. Takie przyrzeczenie jest prostsze do spełnienia niż długofalowa obietnica. Fakt, że podejmuje się je regularnie, buduje siłę woli i dyscyplinę psychiczną. Również można traktować wtedy każdy trzeźwy dzień jako małe zwycięstwo. Bywa, że głód alkoholowy jest bardzo silny i wtedy wytrwanie nawet jednego dnia wydaje się męczarnią. Wtedy można skrócić ten okres i obiecać sobie „kolejną trzeźwą godzinę,” podczas której warto zadbać o swoje potrzeby i wykorzystać inne metody radzenia sobie.
Uczestnictwo w terapii – Daje ono przestrzeń do samoobserwacji, rozwijania umiejętności nabytych podczas terapii stacjonarnej. Podczas spotkań z terapeutą można nauczyć się nowych technik radzenia z problemami oraz poprawić zdolności interpersonalne, które poprawiają jakość innych relacji. Ostatecznie terapeuta może być punktem odniesienia, dzięki któremu klient zauważy nawrót choroby i zastosuje działania prewencyjne. Równie mocno co terapia indywidualna jest polecane uczestnictwo w terapii grupowej skoncentrowanej na leczeniu uzależnień.
Grupy wsparcia – Podczas procesu trzeźwienia bardzo ważna jest obecność ludzi, którzy w jakiś sposób rozumieją problem uzależnienia i są otwarci by zapewnić pomoc w trudnych chwilach. Uczestniczenie w grupach wsparcia buduje poczucie przynależności i zdrowe relacje społeczne. Dodatkowo podczas spotkań można skorzystać z doświadczenia osób które już od dawna radzą sobie z nałogiem.
Zajadanie głodu alkoholowego – jest traktowane jako technika ratunkowa. Podczas wystąpienia silnego głodu alkoholowego można sięgnąć po słodkie przekąski lub napoje i „nasycić się” nimi. To zwykle sprawia, że natrętne myśli odchodzą. Nie rozwiązuje ono sedna problemu, więc należy uważać, by ta technika nie stała się nowym mechanizmem do regulowania emocji. Warto jednak przynajmniej na początkowych etapach terapii nosić ze sobą zawsze batonik i małą butelkę wody. To może uchronić przed zerwaniem abstynencji w trudnych sytuacjach.
Zagrożenia których warto unikać
Warto pamiętać, że na drodze wychodzenia z nałogu pojawią się trudniejsze okresy – to naturalne. Niektóre sytuacje albo doświadczenia mogą powodować skłonność do nawrotu choroby. Głównym czynnikiem którego należy unikać, a który może powodować powstawanie głodów alkoholowych jest napięcie psychiczne. Żyjąc w społeczeństwie nie da się uniknąć sytuacji stresowych, wyzwań w pracy, lub sprzeczek rodzinnych. Warto jednak pamiętać, by w takich sytuacjach bacznie obserwować swoje myśli, emocje i zachowania. Najprościej ujmując czynniki które stwarzają zagrożenie to popularny „HALT” czyli akronim powstały ze słów:
Hungry – Gdy jesteśmy głodni, powoduje to stres na poziomie fizjologicznym. Obniża to sprawność naszego organizmu, lecz wpływa również na sferę psychiczną. Może to powodować rozdrażnienie i spadek nastroju. Dodatkowo, uczucie naturalnego głodu może być mylone z pragnieniem zażycia substancji. Warto więc zadbać o zdrowy sposób odżywiania, tak by dostarczać organizmowi niezbędnych składników budulcowych, za co odpłaci się dobrym samopoczuciem.
Angry – Gniew jest silnym wyzwalaczem nałogu. To trudna emocja, które jest jednak częścią naturalnego wyposażenia człowieka. To normalne jest się złościć i warto dać sobie przestrzeń na sprawdzenie: Jaką informacje ta emocja ze sobą niesie? Skąd się pojawiła? Co możemy zrobić, żeby w tej sytuacji zadbać o siebie a jednocześnie nie skrzywdzić innych? Unikanie gniewu, lub kierowanie go na siebie, to destrukcyjne mechanizmy które mogą powodować nawrót choroby. Najlepiej podjąć ten temat w pracy z terapeutą.
Lonely – Samotność jest powszechna w śród osób uzależnionych. Często bywa tak, że przez własne cierpienie próbujemy się izolować a problemy z życiem emocjonalnym utrudniają nawiązywanie zdrowych relacji. Jest to jednak droga krocząca z powrotem do nałogu. Warto korzystać z możliwości jakie dają grupy wsparcia, znajomi, rodzina. Inni ludzie wzbogacają nasze życie. To właśnie dzięki relacjom możemy doświadczać wsparcia, bliskości, ciepła i zrozumienia. Otwartość jest kwestią decyzji, która kieruje nas ku przyjaznym ramionom innych.
Tired – Zmęczenie jest mocnym wyzwalaczem używania substancji psychoaktywnych. Osoby uzależnione, często mają słabą relację ze swoim ciałem i nie akceptują sygnałów które ono wysyła. Zmęczenie jest jasnym znakiem, że powinno się pozwolić sobie na odpoczynek, drzemkę, lub inną formę relaksu. Jeśli nie masz możliwości odpocząć fizycznie, to spróbuj chociaż wyciszyć swój umysł, słuchając relaksującej muzyki, lub medytując przez kilka minut. Regulowanie swojego cyklu aktywności za pomocą substancji psychoaktywnych bywa bardzo ryzykowne.
Podsumowując, program HALT działa na zasadzie zmiany nawyków. Uzależnienia są problemami behawioralnymi, co oznacza, że niezbędnym elementem by się z nich wydostać jest zmiana funkcjonowania i zachowania. Monitorując te cztery sfery, które wcześniej być może regulowane były substancjami, teraz warto zastanowić się jak w zdrowy sposób zadbać o swoje potrzeby.
Co zrobić gdy czuje się nawrót?
Podczas nawrotu choroby alkoholowej trzeba zatrzymać się i sprawdzić, co poszło nie tak? W którym miejscu swojego zachowania, popełniamy nieuświadomiony błąd? Który z aspektów naszego życia wymknął nam się z pod kontroli na tyle, że teraz powoduje głód alkoholowy Powinno się wtedy również odświeżyć metody radzenia z głodem i wdrożyć je w życiu by uniknąć zapicia. Alkoholik po terapii powinien też pamiętać, że może prosić o wsparcie osób, które wiedzą o problemie i mogą okazać życzliwość.
Leczenie uzależnień w naszym ośrodku »
Artur Majchrzak – Psycholog