Biorąc pod uwagę fakt istnienia w XXI w. gdzie zakupy są na porządku dziennym, niejeden z nas może mieć wątpliwości dotyczące rozpoznania problemu jakim jest zakupoholizm. To powszechne zjawisko może skrywać się pod zwykłymi czynnościami życia codziennego i przez lata pozostać niezauważone. Jak rozpoznać zakupoholizm, kiedy pójście do sklepu każdego dnia wydaje się normalne? Jakie są objawy zakupoholizmu i kiedy powinniśmy zacząć się martwić? I wreszcie, w jaki sposób można podejść do leczenia tego uzależnienia? Na te pytania odpowiemy w poniższym artykule.
Zakupoholizm – co to takiego?
Przypomnijmy, ze zakupoholizm jest uzależnieniem behawioralnym, czyli uzależnieniem od wykonywania konkretnych, przynoszących ulgę zachowań. Nałóg ten objawia się natręctwem kupowania, nadmiernym nabywaniem produktów czy usług, które w ogóle nie są człowiekowi do niczego potrzebne. To, czy dana osoba dysponuje środkami finansowymi, czy nie, nie ma tutaj szczególnego znaczenia. Bowiem nawet osoby o niskim statusie społecznym potrafią zadłużać się, aby zaspokoić swoje wewnętrzne popędy i choć na chwilę poczuć nutkę euforii związaną z wydawaniem pieniędzy. Zakupoholizm to nadmierne dokonywanie zakupów, których celem jest poprawa samopoczucia i zwiększenia poziomu poczucia własnej wartości poprzez wzrost nabywanych produktów lub usług.
Jak rozpoznać zakupoholizm – zakupoholizm objawy
Zacznijmy od objawów. Zanim przejdziemy do leczenia należy rozsądnie stwierdzić, w oparciu o fakty i konkretne zachowania, czy dana osoba rzeczywiście jest uzależniona od zakupów, czy może jest to zwykła, niezagrażająca nikomu przyjemna chwila w centrum handlowym. Jak już zdążyliśmy wspomnieć rozróżnienie to bywa kłopotliwe, a granica między shopoholizmem, a konsumpcjonizmem jest bardzo cienka. Poniżej przedstawiamy listę skonkretyzowanych objawów zakupoholizmu. Kiedy przynajmniej dwa lub trzy z nich występują w życiu Twoim lub Twoich bliskich, należałoby zastanowić się nad leczeniem i udaniem do specjalisty uzależnień.
-
- istnienie silnej potrzeby lub poczucia przymusu robienia zakupów
- odczuwanie silnej ulgi lub euforii podczas dokonywania zakupów
- kontynuowanie zakupów mimo negatywnych następstw fizycznych (np. długi) lub/i psychicznych (np. wyrzuty sumienia, autoagresja)
- odczuwanie wysokiego poziomu szczęścia na myśl o zakupach – planowanie ich z dużym wyprzedzeniem
- odczuwanie braku kontroli nad wydawaniem pieniędzy i pohamowaniu podczas zakupów
- spędzania coraz większej ilości czasu na zakupach w celu uzyskania dobrego samopoczucia
- istnienie konieczności kupowania coraz więcej, by dostarczyć sobie energii
- istnienie objawów abstynencyjnych – złe samopoczucie w momencie zaniechania zakupów/odroczenia
- wizyty w sklepach służą radzeniu sobie z wewnętrznymi problemami, np. dowartościowanie w oczach innych
- brak zawahania na rzecz kolejnych kredytów w celu dokonania zakupów
- brak radości z posiadanych rzeczy, a jedynie w trakcie samego aktu wydawania pieniędzy – nieużywanie posiadanych dóbr
- występowanie uczucia smutku i przygnębienia po dokonanych zakupach. Taka osoba może popaść w depresję, co jest rezultatem dużego uczucia osamotnienia i skrywania wewnętrznego sekretu
Leczenie zakupoholizmu
Jak widać zakupoholizm jest nałogiem porównywalnym do alkoholizmu. Brak umiejętności poradzenie sobie z emocjami, próba rozładowania negatywnych odczuć za pomocą krótkotrwałych rozwiązań, niska samoocena oraz ucieczka od rzeczywistości – to objawy charakteryzujące wszystkie uzależnienia.
Pierwszym krokiem w leczeniu zakupoholizmu, występującym od razu za uświadomieniem sobie problemu, jest udanie się na leczenie do psychoterapeuty uzależnień, który omówi cel terapii i proces leczenia. Głównym następstwem zakupoholizmu są reperkusje finansowe, a zadaniem psychoterapeuty jest uświadomienie pacjentowi ich powagi oraz skali szkód, które niesie za sobą shopoholizm.
Leczenie zakupoholizmu może odbywać się dwutorowo, czyli na bazie:
-
- farmakoterapii – czyli podawaniu leków antydepresyjnych
- psychoterapii – najczęściej opierającej się na technikach behawioralno-poznawczych
Dobry terapeuta często proponuje pacjentowi rozwiązania, które mają go wspomóc w trakcie procesie leczenia, a są to m.in.:
- dokonywanie zakupów w obecności bliskiej osoby
- rezygnacja z karty kredytowej na rzecz gotówki
- dokonywanie zakupów tylko i wyłącznie w oparciu o sporządzoną wcześniej listę
- ustalenie w banku dziennego limitu wypłat z karty płatniczej
- W trakcie leczenia z osobą uzależnioną nie stosuje się nakazów – mogą one bowiem spowodować bunt ze strony pacjenta i wzrost niepożądanych zachowań. Dobry psychoterapeuta uzależnień dokładnie wie jakich narzędzi oraz technik używać, aby zmaksymalizować efekty leczenia.