Uzależnienia powstają w wyniku wielu złożonych procesów, które często ciężko jest nawet zauważyć. Osoby, które przez wiele lat trwają w nałogu, mają niewielkie szanse na to, by samodzielnie poradzić sobie z problemem. Uzależnienie od alkoholu i narkotyków, są pod względem schematów identyczne jak uzależnienie od hazardu internetu czy zakupów. Na czym polega mechanizm uzależnień jak go przerwać i wytrwać w trzeźwości?
Na czym polega mechanizm uzależnień
Uzależnić można się niemal od wszystkiego. Niektóre osoby są po prostu mniej a niektóre bardziej podatne by uzależnienie u nich wystąpiło. Osoba, która wyrwała się z jednego uzależnienia, ale nie przerwała tego mechanizmu uzależnień, ma bardzo duże szanse na to, że w niedługim czasie zastąpi jeden nałóg kolejnym. Do okoliczności sprzyjających z pewnością należą uwarunkowania genetyczne, ale też negatywny wpływ środowiska, i błędne schematy zachowań wyniesione z domu rodzinnego oraz podwyższony poziom stresu. Podstawowym celem korzystania z substancji psychoaktywnych i innych zachowań nałogowych jest przyniesienie chwilowej ulgi w odczuwanym cierpieniu emocjonalnym. Kiedy jego poziom jest zbyt wysoki potrzebujemy sobie z nim poradzić – i sięgamy po środki mające go znieść. Dodatkowo, rutynowe działania, które odczuwamy jako “pomocne” pobudzają w mózgu ośrodek przyjemności, który umacnia błędne koło nałogu.
Uzależnienie od alkoholu – jak powstaje?
Proces powstawania uzależnienia od alkoholu przebiega zgodnie z przedstawionym powyżej schematem. Mechanizmami psychologicznymi, które mają na to wpływ są: mechanizm rozdwajania ja, a także system iluzji i zaprzeczeń. Skąd wiadomo, że spożywanie alkoholu staje się nałogiem? Oprócz niepohamowanej potrzeby przyjęcia substancji pojawiają się również fizjologiczne i psychologiczne objawy stanu odstawienia do których należą: nudności, zawroty głowy, niepokój, drżenie a nawet drgawki. Ponadto osoba chora zmuszona jest spożywać coraz większe alkoholu (wzrasta tolerancja organizmu). W niedługim czasie, życie osoby uzależnionej podporządkowane jest tylko spożywaniu substancji, bądź próbom jej zdobycia, mimo iż dzieje się to kosztem innych sfer życia, a konsekwencje nałogu są łatwo dostrzegalne. Ryzyko uzależniania występuje u wszystkich osób, które spożywają alkohol, zwłaszcza jeżeli jest to jedyny i regularny sposób na uśmierzenie cierpienia emocjonalnego, niepokoju czy obniżonego nastroju.
Uzależnienie od hazardu i inne uzależnienia behawioralne
Uzależnienia behawioralne przybierają nieco inną formę, ale mechanizm ich powstawania jest identyczny z tym, który funkcjonuje w nałogach takich jak alkoholizm, narkomania. Początkowo gry na pieniądze wydają się jedynie niewinną zabawą, nie znacznie podnoszącą ilość adrenaliny i pozwalającą na odizolowanie się od codziennych problemów. Zabawa może zostać uznana za niegroźną tylko w przypadku kiedy grający jest w stanie określić kwotę, którą może na nią przeznaczyć i kategorycznie się jej trzyma, niezależnie od tego czy ostatnia “runda” okazała się w jakikolwiek sposób wyjątkowa. W momencie kiedy godzin spędzanych na grze jest coraz więcej, a gracz nie przerywa mimo utraty środków, sytuacja staje się patologiczna. O uzależnieniu od hazardu z pewnością możemy mówić, jeśli przez grę cierpią inne sfery naszego życia, popadamy w długi lub zaczynamy kraść, aby pozyskać środki na kolejne rundy.
Wyjście z uzależnienia to proces trudny i bardzo często długotrwały. Lepsze zrozumienie tego na czym polega mechanizm uzależnień może sprzyjać rozwiązaniu problemu, ale także pozwala na zmniejszenie ryzyka ponownego wpadnięcia w szpony nałogu.