Pomoc dla narkomana – jak wesprzeć osobę uzależnioną?

            Bywa, że jesteśmy świadkami czyjegoś uzależnienia od narkotyków. Czasami jest nam to bardzo bliska osoba, przez co sami borykamy się z problemem współ-uzależnienia. Jak w takiej sytuacji udzielić pomocy narkomanowi?  Jakie działania podjąć by była to skuteczna pomoc dla narkomana? A czego na pewno nie robić, jeśli chcemy wesprzeć osobę uzależnioną od narkotyków? Dowiecie się z niniejszego artykułu…

Pomoc dla narkomana – co możemy zrobić?

            Gdy widzimy, że ktoś bliski ma problem z używaniem narkotyków, powinniśmy podjąć kroki w celu udzielenia mu pomocy. Bywa tak, że osoby uzależnione, w ogóle nie chcę podejmować tego tematu. Unikają konfrontacji lub odrzucają próby rozmowy. Warto wybrać więc odpowiedni moment do rozmowy i odpowiednio się do niej przygotować. Oto kilka porad dotyczących tego, jak pomóc narkomanowi:

• Porozmawiać wprost o problemie – Zapytać, czy ta osoba dostrzega swoje uzależnienie?  Jak do tego podchodzi? Co takiego dzieje się w jej życiu, że zażywa narkotyki? Wyjaśnić, że widzimy jego problem i chcemy mu pomóc. Dobrze jest podejść do takiej rozmowy „na chłodno”, bez stawiania zarzutów ani moralizowania. Podczas jednej rozmowy nie zmienimy sytuacji, a przynajmniej możemy dać drugiej osobie wrażenie, że chcemy ją zrozumieć i jej pomóc.
• Skierować ją do specjalisty – przekazać informacje o najbliższej poradni leczenia uzależnień. Można w rozmowie zachęcić osobę uzależnioną do podjęcia konsultacji u terapeuty. Warto również podać ulotkę informującą o szkodliwych efektach zażywania narkotyków – można takie dostać właśnie w placówkach leczenia uzależnień. Pamiętajmy, że decyzja o podjęciu leczenia musi wychodzić od osoby uzależnionej, a nasz „nacisk” może spotkać się z odrzuceniem. Dlatego inspiracja będzie skuteczniejsza niż przymus.
• Okazać troskę – wyjaśnić, że martwimy się jej stanem i sytuacją. Zależy nam na jej zdrowiu i dobru. Dobrze powiedzieć, że chcielibyśmy udzielić tej osobie pomocy i zapytać, czego potrzebuje? Przed spełnieniem próśb osoby uzależnionej sprawdźmy jednak, czy nie próbuje nami manipulować, by pogłębić swoje uzależnienie.
• Porozmawiać o zwykłych sprawach, nie dotykając problemu uzależnienia – często bywa tak, że osoba uzależniona wypiera swój problem, lub nie chce akurat z nami poruszać tego tematu. Może być tak, że nie jesteśmy kompetentni by zajmować się problemem uzależnienia. Możemy wtedy, jako bliska osoba zaoferować jej rozmowę na inny ludzki temat. Porozmawiać o pracy, rodzinie, szkole, lub problemach osobistych. Ważne jest, że taka forma wsparcia może budować poczucie zaufania, ze strony osoby uzależnionej. Pamiętajmy jednak by zwykła rozmowa nie była próbą ukrycia problemu i by stały za nią intencje skierowania do specjalisty.
• Samemu pójść do specjalisty i poprosić o pomoc. – Istnieje metoda Interwencji Wobec Osoby Uzależnionej, którą można zastosować wraz z najbliższą rodziną, czy przyjaciółmi narkomana. Do niej dobrze jest jednak przygotować się pod okiem osoby zajmującej się leczeniem uzależnień.

Uzależnienie od narkotyków i alkoholu – czego nie robić by nie szkodzić bliskiej osobie?

          Niestety, osoby uzależnione od narkotyków mają tendencję do oszukiwania, kłamania i manipulowania bliskimi, by trwać w swojej iluzji i podtrzymywać uzależnienie. Dlatego właśnie, skuteczna pomoc dla narkomana wymaga zachowania pewnej trzeźwości oraz oferowania mu jedynie takiego wsparcie, które naprawdę będzie mu pomagało wyjść z nałogu. Oto lista rzeczy, który warto unikać, udzielając pomocy:

• Pomagania łagodzenia skutków nałogu – Wszelkie trudności, które wypływają z uzależnienia, mogą być dla narkomana informacjami zwrotnymi, o tym, że jego zachowania przynoszą mu szkody. Nie powinno się więc brać odpowiedzialności za długi osoby uzależnionej, sprzątać po imprezach lub awanturach, ani oszukiwać innych w celu ochrony tej osoby.
• Podejmowania rozmowy, gdy osoba jest pod wpływem narkotyków – To raczej i tak nie przyniesie zamierzonego skutku. Może zaś doprowadzić do awantury. Osoba pod wpływem narkotyków ma włączone mnóstwo systemów obronnych i nie dopuści do siebie myśli o swoim problemie. Nawet, jeśli to zrobi to nie będzie w stanie trzeźwo pomyśleć o swojej sytuacji. Dlatego lepiej przygotować się do takiej rozmowy i odbyć ją, gdy dana osoba jest trzeźwa.
• Organizowania leków albo alkoholu „na zjazd” – Koniec działania narkotyków często łączy się z bardzo uciążliwym psychicznie i fizycznie „zjazdem”. Może podczas niego występować szereg nieprzyjemnych doznań fizycznych: od potliwości i zmęczenia aż do wymiotów i drgawek. Różnią się one zależnie od przyjmowanych substancji. Obserwowanie jak bliska nam osoba „się męczy” nie jest przyjemne. Możemy jej jednak zagwarantować bezpieczne warunki, lub jeśli martwimy się o jej zdrowie to zadzwonić po pogotowie. Podawanie uzależnionemu leków, albo alkoholu by zmniejszyć te objawy, tylko potęguje jego problem.
• Pożyczania pieniędzy – Osoby uzależnione często borykają się z kłopotami finansowymi. Nie są w stanie zapłacić za mieszkanie, spłacić rat kredytu, bądź „szef zwleka z wypłatą i nie mają czego zjeść”. Takie sytuacje o ile mogą być prawdziwe, o tyle są konsekwencją nałogu. Narkoman przeznacza duże kwoty pieniędzy na podtrzymywanie swojego uzależnienia, zamiast zadbać o ważne sfery życia. Pożyczanie mu pieniędzy w tej sytuacji, będzie tylko ukrywało przed nim konsekwencje brania.
• Pozwalania by „upadła” – To może brzmieć strasznie, lecz często doświadczenie kryzysu jest dominującym momentem, który motywuje osobę uzależnioną do leczenia. Zderzenie się z rzeczywistością i doznanie porażki może być punktem zwrotnym i chwilą przyznania się do własnych problemów. Taki „upadek” może być czysto symboliczny. Chodzi jednak o to, by dana osoba uświadomiła sobie, że jej nałóg przynosi katastrofalne konsekwencje dla jej życia.

Co z tą pomocą?

            W jednym z artykułów pisaliśmy, w jaki sposób rozmawiać z osobą uzależnioną (https://terapiasycylia.pl/jak-pomoc-osobie-uzaleznionej-ktora-nie-chce-pomocy-poznaj-kilka-najwazniejszych-porad/). Zachęcamy do skorzystania z tych informacji podczas przygotowania się do rozmowy, w której chcemy udzielić pomocy narkomanowi.  Bardzo ważne jest, by pamiętać, że uzależnienie od narkotyków jest bardzo poważną chorobą. Może być tak, że jedna rozmowa niczego nie zmieni. Nie powinno nas to jednak zniechęcać. Dobrze jest szukać wsparcia u specjalistów i zdobywać informacje w poradniach leczenia uzależnień. To tam możemy znaleźć skuteczną pomoc dla narkomana.

Artur Majchrzak – Psycholog