Uzależnienie od leków nasennych dotyka wielu osób w zachodnim społeczeństwie. Jak możemy je rozpoznać? Jak się objawia? Czy i w jaki sposób można je leczyć? Przyjrzyjmy się popularnym lekom uspokajającym i nasennym oraz sprawdzimy jakie skutki dla zdrowia może nieść ich przyjmowanie.
Czym są leki nasenne?
Leki nasenne zaliczają się zwykle do grupy benzodiazepin. Są to substancje, które zmniejszają napięcie mięśni, działają uspokajająco oraz nasennie. Często przepisuje się je również na objawy abstynencji oraz zaburzeniach lękowych. Lekarze często je wykorzystują ze względu na wysoką skuteczność działania, przynajmniej na początku stosowania. Wraz z czasem mogą pojawić się jednak efekty uboczne, a lekarze często zapominają o silnym działaniu uzależniającym tych leków i przepisują je zbyt długo lub zbyt często.
Rozpoznanie problemu
Rozpoznanie uzależnienia od leków na sen i zagrożenia wynikającego z ich stosowania, jest bardzo ważne. Ludzki organizm posiada wewnętrzny zegar biologiczny odpowiedzialny za rytm okołodobowy. Sterują nim między innymi serotonina i melatonina – substancje odpowiedzialne również za nasz nastrój. Trzeba sobie zadać pytanie, jaka jest przyczyna problemu? Czy powodem jest nieregularny tryb życia, sytuacje stresowe w naszym życiu, czy nadużywanie substancji stymulujących (kofeina)?
Używanie leków, by poradzić sobie z bezsennością, może być błędnym kołem. O ile są one skuteczne na początku, to zwykle nie docierają do przyczyny problemu. Gdy zauważamy, że sięganie po nie staje się codziennością lub gdy myślimy o tabletkach już w ciągu dnia, może się okazać, że problem jest realny. Tym bardziej, jeśli zażywamy leki uspokajająco, a nie tylko w celu nasennym, powinniśmy ściśle trzymać się zaleceń lekarza, a nawet po dłuższym używaniu skonsultować z nim czy nie powinniśmy ich odstawić.
Używając tych substancji trzeba pamiętać, że bardzo szybko powodują one wzrost tolerancji. Wiąże się to z potrzebą przyjmowania większych dawek, by uzyskać oczekiwane efekty. Powodują one również uzależnienie fizjologiczne. Poprzez przyjmowanie substancji uspokajających, nasz organizm produkuje większe ilości hormonów, które mają nas pobudzać do działania by powrócić do homeostazy. Odstawienie leków uspokajających może się zatem objawiać zwiększonym pobudzeniem psychoruchowym, nerwowością, bezsennością, drgawkami i napięciem mięśni.
Objawy uzależnienia od leków nasennych:
Mimo, że leki nasenne są często wystawiane na receptę, a lekarze powinni kontrolować ich zażywanie, to zdarza się, że pacjent mimowolnie wpadnie w uzależnienie. Poniżej zostaną przedstawione klasyczne objawy uzależnienia od leków na sen. Należy jednak pamiętać, że nie wszystkie z nich muszą wystąpić, abyśmy mogli wnioskować o nadmiernym użytkowaniu lub uzależnieniu:
- Pociąg do leków (chęć powtarzania jak najszybszego ich zażycia)
- Zażywanie, by uciec od wymagań życia (zasnę wcześniej, by zapomnieć o problemach)
- Poczucie braku kontroli nad częstotliwością przyjmowania
- Wzrastająca tolerancja (przymus używania większej ilości leków dla tych samych efektów)
- Objawy abstynencji (drażliwość, pobudzenie psychofizyczne, skurcze mięśni, niepokój, lęk)
- Zwiększona „potrzeba” snu (przekładanie wypoczynku nad inne aktywności życiowe)
- Łączenie leków z alkoholem.
Leczenie uzależnienia od leków nasennych
Uzależnienie od leków nasennych jest dość specyficzne, gdyż często osoby, które na nie cierpią, pozornie dobrze radzą sobie w życiu codziennym. Z drugiej strony mogły rozwinąć w sobie silne uzależnienie fizyczne. Może ono powodować, że próby odstawienia substancji będą powodować zespół abstynencyjny, czyli zestaw objawów rozpoczynających się w przeciągu doby od odstawienia zażywania i mogących trwać nawet kilka tygodni. Należą do nich między innymi drgawki, bezsenność, lęk, pobudzenie psychoruchowe, itp. W przypadku wystąpienia zespołu abstynencyjnego zaleca się odbycie detoksu, by zminimalizować skutki odstawienia, a następnie podjęcie psychoterapii.
Objawy uzależnienia od leków nasennych mogą być długi czas ignorowane lub wypierane. Gdy jednak zauważymy u siebie lub bliskich opisywane problemy, dobrze jest zgłosić się po specjalistyczną pomoc w leczeniu lekomanii. Tak jak w przypadku innych destrukcyjnych nawyków, priorytetem jest odnalezienie przyczyny sięgania po leki nasenne lub uspokajające. Prawidłowe rozpoznanie daje szanse na odbudowanie zdrowych zachowań podczas leczenia uzależnienia od leków.
Leczenie uzależnień w naszym ośrodku »
Artur Majchrzak – Psycholog