Powyższy temat wydaje się być jednym z najważniejszych, który należy poruszyć w tematyce uzależnień. Biorąc pod uwagę ilość wiedzy, którą można znaleźć w internecie lub prasie, specjalistów w ów dziedzinie na każdym kroku, warto mieć świadomość i rzetelne informacje o formach leczenia uzależnień, które pozwolą osobie uzależnionej podjąć słuszną decyzję co do rodzaju terapii. Pomimo postępów w zakresie farmakologii oraz powstawaniu coraz nowszych środków usprawniających proces terapeutyczny, terapia uzależnień jest podstawą leczenia uzależnienia, jeśli traktujemy swój proces zdrowienia poważnie.
Leczenie uzależnień
Według Wikipedii leczenie uzależnień to proces terapeutyczny mający na celu reedukcję i resocjalizację jednostki uzależnionej. Celem podjęcia leczenia jest życie w trzeźwości i zupełnej abstynencji, co ma poprawić jakość życia osoby uzależnionej. Jest to możliwe poprzez zdiagnozowanie pierwotnej przyczyny popadnięcia w nałóg i skonfrontowaniu się z tym. Uzależnienie świadczy o tym, że dana osoba ma jakiś duży problem psychiczny, z którym sobie nie radzi, a nałóg jej to rekompensuje. W toku terapii grupowej lub indywidualnej można dotrzeć do sedna problemów i rozwiązać swoje trudności z przeszłości.
Formy terapii uzależnień
Według PARPA (Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych) zasadniczą metodą leczenia uzależnienia w zakładach lecznictwa odwykowego jest psychoterapia uzależnienia, a postępowanie medyczne ma tutaj wymiar wspomagający i niekoniecznie musi być stosowane. Głównym nurtem, w którym pracują psychoterapeuci uzależnień – również stosowanym w naszym prywatnym ośrodku leczenia uzależnień – jest praca w nurcie behawioralno-poznawczym. Ten rodzaj terapii bazuje na podejściu, że poprzez zmianę błędnego, powodującego cierpienie sposobu myślenia można uzyskać zmianę nastroju i zachowania. W skrócie CBT (cognitive-behavioral therapy) pozwala zastąpić nie sprawdzające się i nieefektywne sposoby myślenia, odczuwania i zachowania na bardziej sprzyjające osobie uzależnionej. Można powiedzieć, że w ramach terapii poznawczo-behawioralnej terapeuta i klient działają jak zespół badawczy. Wspólnie szukają rozwiązań najbardziej efektywnych i potrzebnych klientowi. Większość programów integruje różne podejścia psychoterapeutyczne, ze znaczną przewagą behawioralno-poznawczego.
Jeśli chodzi o sprawy logistycznie w tematyce leczenia odwykowego, może się ono odbywać w trzech różnych trybach:
- stacjonarnym,
- dziennym,
- i ambulatoryjnym.
Terapia stacjonarna
Leczenie w warunkach stacjonarnych to leczenie trwające zazwyczaj ok. 6-8 tygodni. Jest to zazwyczaj pierwszy etap w leczeniu odwykowym, szczególnie zalecany osobom, które mają trudność, aby samodzielnie pozostać w abstynencji. Leczenie stacjonarne to tzw. leczenie zamknięte, co należy rozumieć jako leczenie w ośrodku całodobowym, gdzie dana osoba przebywa permanentnie. Decydując się na pobyt w ośrodku stacjonarnym, osoba uzależniona zobowiązuje się do przestrzegania regulaminu, który wbrew powszechnym opiniom nie łączy się z ograniczeniem wolności, a służy jedynie bezpieczeństwu pacjenta i innym osobom przebywającym w ośrodku.
Przy wyborze odpowiedniego trybu odwykowego należy wziąć pod uwagę swoje pierwotne środowisko: praca, znajomi, rodzina i zadać sobie pytanie: Czy odcięcie się od tych spraw na dwa miesiące mi pomoże, czy utrudni proces życia w zdrowiu? Kiedy pierwotne środowisko osoby uzależnionej nie służy procesowi odwykowemu, na przykład wszyscy w domu piją lub najbliżsi przerzucają swoje problemy na osobę uzależnioną, utrudniając tym samym proces zdrowotny, w takim wypadku zalecana jest terapia uzależnień stacjonarna. W takim ośrodku osoba, jeśli ma taką potrzebę, może odciąć się od swojego pierwotnego środowiska, pobyć w odosobnieniu, wyciszyć myśli i głosy osób z zewnątrz, aby w rezultacie zająć się sobą i swoim zdrowiem. W tym wypadku osoba ma do dyspozycji ośrodki prywatne oraz państwowe, a ich wybór zależy od możliwości finansowych danej osoby. Nasz ośrodek to prywatny ośrodek stacjonarny, który oferuje pobyty kilku lub nawet kilkunastotygodniowe w zależności od potrzeb pacjenta.
Zapewne dużą korzyścią terapii stacjonarnej jest częstotliwość kontaktu z terapeutami oraz intensywność leczenia, która odpowiednio poprowadzona może przynieść pożądane długofalowe skutki.
Terapia dzienna
Jeśli osoba uzależniona nie wymaga przebywania w ośrodku zamkniętym, może zdecydować się na pobyt w ośrodku dziennym, gdzie regularnie odbywają się spotkania terapeutyczne w dwóch modelach: grupowym oraz indywidualnym. Terapia dzienna to inaczej terapia dochodząca bez zakwaterowania.
Celem dziennych oddziałów leczenia uzależnień jest stworzenie osobie uzależnionej sprzyjającego do refleksji środowiska oraz określenie jej własnych potrzeb i dążenie do ich realizacji. Leczenie w tego typu ośrodkach, w ramach umowy NFZ jest bezpłatne dla osób, które ukończyły 18 r.ż. Terapia dzienna zazwyczaj trwa od 4-8 tygodni i jest prowadzona od poniedziałku do piątku, ok. 5-6h dziennie.
Ten rodzaj terapii wybierają osoby mieszkające w okolicy, które z różnych powodów wolą nocować w miejscu zamieszkania. Warunkiem uczestnictwa jest utrzymanie abstynencji w domu.
Terapia ambulatoryjna
W celu kontynuowania terapii i procesu zdrowienia, po zakończonej terapii stacjonarnej lub dziennej osoby uzależnione kierowane są do dalszej psychoterapii w zakładach ambulatoryjnych oraz do grup samopomocowych (np. Anonimowych Alkoholików) i klubów abstynenta. Terapia ambulatoryjna polega na samodzielnym zgłaszaniu się pacjenta do poradni alkoholowej, w której cyklicznie odbywa się terapia uzależnień – zazwyczaj jest to terapia indywidualna oraz grupowa, ale też może być rodzinna lub interwencja kryzysowa w przypadku częstych kryzysów osoby uzależnionej i jej rodziny. Zazwyczaj terapia ambulatoryjna trwa od 12 do 24 miesięcy, a spotkania odbywają się 2-3 razy w tygodniu. W dużych miastach jest możliwość wyboru pomiędzy różnymi godzinami terapii.
Leczenie ambulatoryjne prowadzone jest w poradniach, przychodniach i specjalistycznych gabinetach prywatnych. Zazwyczaj podzielona jest na 2-3 etapy – wstępny, podstawowy i pogłębiony. Profesjonalne placówki oferują konsultacje lekarza psychiatry.
Terapia ambulatoryjna służy ugruntowaniu osoby uzależnionej w nowym życiu bez nałogu.
Terapia grupowa vs indywidualna
Zarówno stacjonarna, dzienna jak i ambulatoryjna forma leczenia powinna być prowadzona dwutorowo, czyli w trybie spotkań indywidualnych z psychoterapeutą oraz w trybie spotkań grupowych. Terapia grupowa służy przede wszystkim uzyskaniu informacji zwrotnej o nieuświadomionych przez osobę uzależnioną zachowaniach i przekonaniach, a terapia indywidualna omówieniu z terapeutą spraw natury osobistej, o których osoba nie ma ochoty mówić w obecności innych.
Podsumowując, optymalne warunki dla zdrowienia stwarza połączenie omówionych wyżej form terapii ze spotkaniami grup samopomocowych, gdzie osoby dzielą się swoimi doświadczeniami, udzielają sobie wsparcia, stanowiąc dla siebie jednocześnie bezpieczne środowisko. To jaki rodzaj terapii wybierze dla siebie osoba uzależniona w dużej mierze zależy od jej środowiska i poziomu zaawansowania uzależnienia. Tak ważna decyzja powinna być podjęta w oparciu o wcześniejszy wywiad środowiskowy i sprawdzoną wiedzę. Życzymy powodzenia w najdogodniejszym dla siebie wyborze.